«داستان درب های بندر شهید رجایی»

بسم الله الرحمن الرحیم

وقتی برای فردی توضیح می دهم که بیش از 5000 کانتینر سالانه وارد بندر شهید رجایی می شود و از آن خارج می شود در حالی که گمرک از آن بی خبر است و در هیچ کدام از سامانه های گمرک خروج آن ثبت نمی شود، باور نمی کنند. به آن ها حق می دهم. اگر همچون بنده داستان درب بندر شهید رجایی را می دانستند، برایشان غیر قابل باور نبود.
چند سال پیش بود که پا به بندر شهید رجایی گذاشتیم. منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی بندرعباس پذیرای بیش از 60 درصد تجارت کشور می باشد. تنها با محاسبه واردات و صادرات در ایران و بدون در نظر گرفتن ترانزیت ورودی و خروجی از کشور، 60 درصد 139 میلیارد دلار به اندازه کافی بزرگ می نماید تا تخمینی از وسعت عملیات در این بندر را به دستتان بدهد. طرح توسعه این بندر چند سال پیش از ورود ما اجرا شد و پس از اجرا وسعت آن به 2500 هکتار رسید در حالیکه درب ورود مخصوص وسائل حمل پس از 4 یا 6 سال (شک از جانب بنده است) در جای خود باقی بود. اگر می پرسیدی چرا درب خروج به محل جدید نیامده است، پاسخ میشنیدی که در حال ساخت است. اگر می پرسیدی ساخت درب کی تمام می شود، پاسخ می شنیدی 6 سال دیگر! بزرگترین درب بدون ستون خاور میانه به طول 70 متر! طبق محاسبات ما برای بندری که ورود و خروجی بیش از 5000 تریلی در روز داشت. 70 متر هم برای ورود و هم خروج کافی نبود. اما وقتی به مسئول بندر این را می گفتی، پاسخ میشنیدی که مشاورهایم بررسی کرده اند، حتما کافی است. وقتی به لطایف الحیلی رئیس اداره بندر شهید رجایی را به همراه رئیس گمرک تا پای درب کشاندیم و با قدم متر کردن به او فهماندیم که اندازه این درب کافی نیست، تنها جوابی که داشت این بود که پس مشاورها چه می گفتند؟!
بعد از این که خوب او را حالی کردیم به او گفتیم که طول درب باید افزایش یابد، با کمال تعجب شنیدیم که نمی شود!!! به نظرتان علت آن چه بود؟ علت این بود که این درب قرار بود بزرگترین درب بدون ستون خاور میانه باشد؛ اگر نیم متر به در اضافه میشد دیگر از درب بدون ستون خبری نبود. آنجا بود که جا داشت به جای خنده ضجه بزنیم.
آن درب را به واسطه چند موی دماغ که ما باشیم، در عرض 6 ماه ساختند، اما نه بدون ستون بلکه با ستون. چرا؟ چون نتوانستند بدون ستون در بیاورند! اندازه اش را دیگر یاد ندارم که بزرگتر کردند یا خیر تنها مسئله ای که وقتی هنوز که هنوز است پا به رجایی بگذارید جالب است و نمود دارد، راهی است که از کنار درب باز شده تا تریلی ها از آنجا به بندر وارد شوند. یعنی آن دربی که قرار بود بدون ستون ساخته شود، عاقبتش شده است دری که وسائل حامل از آن ورود نمی کنند!!!
وقتی این داستان را مثل بنده با چشم دیده باشی، وجود درب هایی که کالا بدون اطلاع گمرک از آن خارج می شوند برایتان بسیار آسان تر است.

حدود یک سال از ساختن درب بندر شهید رجایی می گذشت. یک روز به ما گفتند از تهران چند نفر از حراست سازمان بنادر و دریانوردی آمده اند، چند سوال دارند. شما در جلسه حضور داشته باشید. یک گروه سه چهار نفره از تهران آمده بودند.
گفتم چه کار دارند؟ دوست نداشتم به جلسه بروم.
گفتند گفته اند آمده اند که ورود و خروج را سامان بدهند، چند سوال دارند.
گفتم خدا را شکر برویم ببینیم چه می گویند. هرچند دوست نداشتم بروم و جلسه را وقت تلف کردن می دانستم. یکی از رفقا به نام احسان را هم با خود بردم.
رفتیم جلسه و بنده ساکت بودم و از احسان خواستم توضیح بدهد. احسان توضیح داد که کار ما این طور شروع شد و یک بیست دقیقه ای داستان گفت که اینجا گفتنش از حوصله مخاطب خارج است. گفتند ما یک سوال داریم. گفتم بفرمایید. گفتند چرا ورود و خروج ماشین ها چک نمی شود؟!
گفتم: شما که هستید؟
بنده خدا تعجب کرد و گفت: ما از حراست سازمان بنادر آمده ایم از تهران
گفتم: ما که هستیم؟
تعجبش بیشتر شد. گفت: نمی دانم.
گفتم: ما چند نفر دانشجو هستیم و ادامه دادم که لطفا به بنده بگویید این سوال را ما باید از شما بپرسیم یا شما از ما؟ ما اینجا چه کاره ایم؟ حراست سازمان بنادر شمایید؟ این سوال ما هم هست.
چیزی نداشت بگوید. دیگر جلسه آن قدری ادامه نیافت.
این بندگان خدا آمده بودند که برای ورود و خروج ماشین های سواری و آدم ها به بنادر سامانه ای را اجرا کنند! بهشان گفتم این سامانه ای که میخواهید اجرا کنید پیشکشتان. بیایید ما یک سامانه آماده ای داریم این را بگذارید علی الحساب وسائل حاملی که وارد می شوند را از این طریق ثبت کنید. ورود و خروجشان را.
حرفی نداشتند بزنند. بنده خداها تصمیم گیرنده نبودند. اتفاقا برگشتن هم در یک پرواز بودیم و خدا خدا می کردم در هواپیما نزدیک هم نباشیم. حوصله حرف زدن نداشتم.

از آن تاریخ هم چند سالی می گذرد اما آش همان آش است و کاسه همان کاسه...

پس از آن داستان تا همین امروز مداوم از ما گفتن بوده است و از مسئولین امر نشنیدن. تنها یک بازه چند ماهه به واسطه تغییر رئیس گارد اداره بندر شهید رجایی، مدتی ورود وسائل حامل توسط ایشان ثبت می شد و پس از بازه زمانی که دقیق در خاطر ندارم چه مدت بود، به بهانه کمبود نیرو کار ثبت متوقف شد. 
چرخ فلک گذشت و به سال 95 رسیدیم. خبر رسید که نیروی انتظامی هرمزگان تصمیم گرفته است در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری با قاچاق مبارزه کند. چه کار کرده بودند؟ کاری که کردند این بود که 3 پاسگاه میان راهی نزدیک بندر شهید رجایی را فعال کرده بودند و تریلی ها را متوقف می کردند و ماشین به ماشین پته عبور وسائل حامل را از گمرک استعلام می کردند. پته عبور کاغذی بود که گمرک برای هر ماشین صادر می نمود و اطلاعات بار محموله را در آن ثبت می کرد. البته تا آن زمان پته عبور کاغذی جای خود را به پته عبور الکترونیک داده بود. یعنی پلیس های قصه ما، از طریق تلفن های همراه رانندگان اقدام به استعلام محموله های بار می کردند.
خبر که به ما رسید گفتیم خدا خیرشان بدهد، برویم و ببینیم چه می کنند. چند تن از بچه ها رفتند و بازدیدی داشتند از پاسگاه میان راهی یا به عبارتی گلوگاه شهید میرزایی. دیدند که بله در گرمای باورنکردنی آن موقع بندر که کاقی بود 10 دقیقه بایستی تا عرق از همه جای بدنت راه بیفتد! این بندگان خدا تمام ماشین ها را به صف کرده اند تا جلوی قاچاق را بگیرند.
چه میکردند؟ راننده را پیاده می کردند، با تلفن همراهش به سامانه گمرک پیامک می دادند تا نتیجه استعلام در پاسخ بیاید. در این مدت یک دست به موبایل داشتند و با دست دیگر دستشان را روی قلب راننده می گذاشتند!!! سامانه گمرک گاهی با یک دقیقه تاخیر گاهی بدون تاخیر و گاهی با 5 تا 10 دقیقه تاخیر پاسخ می داد در این مدت در صورتی که ضربان قلب راننده بالا می رفت، مشکوک به قاچاق بود!!! او را برای بررسی بیشتر به کناری هدایت می کردند.
از همین طریق چندین کانتینر قاچاق کشف کردند. با اطلاعاتی که از سامانه گمرک می گرفتند نیز پرونده را تکمیل و میفرستادند برای دادسرا.
در این بررسی ها یک بار 11 کانتینر کشف شد که مجرم آن اعترافات تکان دهنده ای داشت. با استفاده از سامانه گمرک بیش از 200 کانتینر مربوط به افراد اعتراف کرده مشخص شد که جای بررسی داشت. قرار بر این شد که دسترسی به اطلاعات به گونه ای برای نیروی انتظامی فراهم شود که انتشار خبر آن برای مردم شوک آور نباشد ولی مدیریت لازم در این امر صورت نگرفت و در نهایت منجر به شوک 200 کانتینری شد. خبر در همه جا پیچید. کشف بزرگترین محموله قاچاق پس از انقلاب!!!
اعتراف جوان 30 ساله ای که از مسیر قاچاق بیش از 200 میلیارد تومان در تهران آپارتمان خریداری کرده بود، هیچ گاه به صورت عمومی منتشر نشد. اما تکان دهنده بود و نشان از ابعاد تازه ای برای ما داشت. جریان تبدیل شدن کالا به پول و پول به کالا، جایی است که می توان جلوی هر گونه تخلف را گرفت! برای مبارزه با هرگونه فساد مالی، فهم فرآیند پولشویی و درک لزوم مبارزه با آن اهمیت بالایی دارد. اگر بتوان جریان تبدیل پول و کالا به یکدیگر را رصد کرد، می توان از انتفاع مادی مجرمین از جرم جلوگیری کرد. و این راهی است سهل ممتنع. سهل چون این کار، کار جدیدی نیست و کافی است مطالعات تطبیقی مناسب انجام دهیم. ممتنع چون مشکلات ساختاری بسیاری بر سر راه آن قرار دارد. نویدبخش این است که اگر همت و اراده مبارزه با قاچاق وجود داشته باشد، راه و روشش فراهم است...

بعد از انتشار آن اخبار در پی همکاری بیشتر نیروی انتظامی و گمرک، تیمی از معاونت بازرسی گمرک ایران در تهران برای بازدید از گمرک و رویدادهای متعاقب آن کشف که منجر به دستگیری عده ای از کارمندان گمرک، انبارها و اداره بندر شده بود، به بندرعباس رفتند. این تیم در پی بررسی هایش به همراه حراست گمرک شهید رجایی از محوطه 2500 هکتاری بندر شهید رجایی بازدید کرد. اتفاقا در این بازدید درب های دیگری از بندر دیده شد که هیچ نیرویی از گمرک در آن مستقر نبود. تمام بازدیدهای آن روز توسط بازرسان گمرک فیلمبرداری شده است. فردای آن روز وقتی خبر به اداره بندر شهید رجایی رسیده بود. تمام درب های مذکور که بعضا پلمپ شده هم بودند با یک کانتینر مسدود شدند. در پی بازدید بعدی با گارد اداره بنادر و حراست گمرک شهید رجایی، درب ها یکی یکی دوباره بررسی شدند. همان طور که گفته شد همگی با کانتینرهایی که نهایتا 24 ساعت قبل در آنجا قرار گرفته بود مسدود شده بودند. تمام بازدیدهای روز دوم نیز فیلمبرداری شده است.
خبر این اتفاق به رسانه ها هم رسید. خواجه نژاد که پیش از آن هم با دوربین بیست و سی راهی بندر شده بود و طی چندین گزارش وضعیت قاچاق در آن جا را گزارش کرده بود؛ در گزارش دیگری که اوایل شهریور از بیست و سی منتشر شد اتفاقا بازدیدهایی از همان درب های پشتی داشت و مصاحبه هایی با مسئولین گمرک و بندر. 
این درب ها به وضوح در نقشه های هوایی پیداست. براساس همین نقشه های هوایی فردانیوز موشن گرافیکی در آن ایام منتشر کرد که به علت سخنان رهبری در ابتدای امسال بار دیگر آن را در کانال تلگرام خود با عنوان «قاچاق رسمی که رهبری از آن حرف زدند چطور اتفاق می افتد؟» منتشر کرد.
برگردیم به حرف اولمان: وقتی برای فردی توضیح می دهم که بیش از 5000 کانتینر سالانه وارد بندر شهید رجایی می شود و از آن خارج می شود در حالی که گمرک از آن بی خبر است و در هیچ کدام از سامانه های گمرک خروج آن ثبت نمی شود، باور نمی کنند. اگر رسانه ای در اختیار دارید، بیایید بازدید از انبارهای منطقه ویژه شهید رجایی را توسط رسانه ها و با دوربین های زنده مطالبه کنید و بخواهید که اطلاعات کانتینرهای ورودی به انبار و خروجی از آن را از ابتدای سال 95 به شما نشان بدهند و اطلاعات کسب شده را با اطلاعات خروج کالا از گمرک مقایسه کنید. مضحک است اگر بدانید که همین کار را گمرک به موجب قانون مناطق ویژه اجازه ندارد در مناطق ویژه و آزاد انجام دهد. اگر این کانتینرها سر جایش نبود مطالبه کنید که پس کجاست؟ اگر بود و کالای اظهارشده هم در آن وجود داشت که همه مطمئن می شوند که در این حوزه مشکلی وجود ندارد؛ چه ایرادی دارد جای شکر هم دارد.
آنچه در این چهار بخش توضیح داده شد، تنها گوشه ای از حوادثی است که در تجارت خارجی کشور رخ می دهد. بحث در مورد انواع دیگر قاچاق های سازمان یافته مد نظر رهبری، سخن دیگری است.